چرا که هر بار و با طرح یک موضوع جدید، یک گروه خاص خواننده آن میشوند که شاید در نوبتهای بعد، جای خود را به گروه دیگر داده باشند و یا آن حساسیت قبلی را نداشته باشند.
حساسیت این موضوع باعث شده تا سودجویان برای سوءاستفاده از این موضوع هر روز نیرنگی نو دراندازند. یکی از همین سوژهها مربوط به آگهیهای تبلیغاتی میشود که نه تنها صحت ندارد، بلکه قانونی که از آن به عنوان تاییدی بر کار خود استفاده میکند، نیز 2 سالی هست که به صورت کامل متوقف شده است.
براساس قانون جمهوری اسلامی ایران، فرزندان پسر خانوادههای ایرانی که به سن 18 سالگی میرسند، باید وضعیت نظام وظیفه خود را تعیین کنند تا با گذراندن دوران سربازی و دریافت کارت پایانخدمت و یا معافیت بتوانند از حقوق شهروندی مانند ازدواج، معامله در دفاتر اسناد رسمی، خروج از کشور، اشتغال دولتی و... برخوردار شوند. اما این قانون که ریشه در تاریخ ایران نیز دارد .
هر چندوقت یک بار دچار تغییرات سطحی و جزئی و یا تخفیفهایی عادلانه یا ناعادلانه میشود. تغییراتی همچون کم کردن مدت خدمت، فروش خدمت سربازی، ارائه راههای مختلف برای معافیت و ... که هر کدام با بازتابهای منفی و مثبتی در جامعه روبهرو میشود؛ یکی از این تغییرات که در سال 83 برای اولین بار رخ داد، طرح«سرباز صنعت» بود.
سربازان صنعت
حمید حیدرینسب، کارشناس حقوقی، درباره پیشینه این طرح میگوید:«طبق دستور مقام معظم رهبری هر سال تعدادی از مشمولان برای بهرهگیری بیشتر و بهتر از متخصصان و ارتقای سطح علمی بخش صنعت و معدن با عنوان « سرباز صنعت» پس از طی آموزشهای نظامی به صورت معمول در اختیار وزارت صنایع و معادن، قرار میگیرند.» از دیگر اهداف این طرح بهرهمندی واحدهای نیازمند به نیروی کارشناسی و کمک به زمینه بعدی اشتغال است. اما از اجرای این طرح 8 ماه نمیگذشت که وزارت صنایع و معادن اعلام کرد تا پایان سال 83 برای طرح سرباز صنعت عضوگیری نمیکند.
با این عبارت این پروژه متوقف شد، سال 85 که آمد وزارت صنایع و معادن تصمیم گرفت با رویکردی جدید و شفافتر بار دیگر عرصه را برای ورود سربازان به صنعت فراهم کند و دوباره عضوگیری سرباز صنعت را این بار با عنوان طرح «سرباز معدن» از سرگیرد، اما متاسفانه این طرح هم دوام زیادی نیاورد و پس از مدت کوتاهی برای همیشه متوقف شد.اما این طرح زمانی پررنگتر میشود که افراد سودجو و کلاهبردار برای اخاذی از جوانان و خانواده آنها دست به تبلیغات دروغین میزنند. این تبلیغات سالانه باعث اغفال تعداد زیادی از جوانان و خانوادههای آنها میشود.
اما این تنها قسمتی از کلاهبرداری این افراد سودجو است، آنها در تبلیغات خود از وامهای چند صد میلیونی سخن میگویند که بهره بسیار پایینی دارد و بازپرداخت آن 25 ساله است و نکته جالبتر اینکه این سودجویان در تبلیغات دروغین خود نکات دیگری را هم بیان کردهاند:«ما همه مراحل کار را بهسادگی در یک کتاب و سیدی به شما توضیح دادهایم و شما را از روز اول گامبهگام در جهت رسیدن به هدفتان، یعنی معافیت از سربازی و کسب درآمد راهنمایی میکنیم.
از همان روز اول، فقط کافی است مراحل ارائه شده در کتاب و سیدی را اجرا کنید. قیمت این CD و کتاب 60 هزار تومان است و این فقط استفاده صحیح از قوانین است!» این مجموعه کامل و بینظیر به ذهن خسته مردم و مشمولان کمک میکند که در جامعهای که با بمباران تبلیغاتی روبهروییم، دچار مشکل نشود و علاوه بر موارد فوق روش مناسب جهت فعالیتهای صنعتی و معدنی را بیاموزد. به عبارت دیگر، هم از سربازی معاف شدهاید و هم صاحب مجوز یک فعالیت تولیدی و صنعتی. ما در این کتاب و CD روش گام به گام این فعالیتها را توضیح دادهایم.
زمانی برای سوء استفاده کلاهبرداران
علیاکبر علمشاهی، آسیبشناس اجتماعی در مورد دلایلی که به کلاهبرداران فرصت کلاهبرداری در این زمینه را داده است، میگوید:«نباید از یاد برد که فارغالتحصیلان آماده به کار، این نیروی انسانی آموزشدیده، 2 سال از مهمترین سالهای زندگیشان را که باید پایههای یک عمر زندگی را بر آن بنا کنند، راهی این خدمت مقدس میشوند و این موضوع باعث میشود که هر مشمولی، اول از هرچیزی به فکر پیداکردن راهی برای معافیت باشد، یکی با کمکردن وزنش، یکی با قرص و دیگری با پیشنهاد طلاق به پدر و مادرش!»
وی میافزاید:«وقتی به قضیه با دید کلی و اجتماعی نگاه میکنیم، بدیهی است که دفاع از کیان و مرز و بوممان امری است که بهطرز اجتنابناپذیری، حیاتی و صد البته مقدس است. اما پرسش اینجاست که در دوران صلح، اتلاف این همه سرمایه و هزینهای که 12 یا 16 سال یا حتی بیشتر صرف آموزش یک نیروی انسانی مجرب میشود، بیش از هرچیزی به کیان و مرزوبوممان آسیب نمیرساند؟»
این در حالی است که از جنبه شخصی هم اوضاع چندان مطلوب نیست. نیروی کار آموزشدیده و مجرب، چون سربازی نرفته از داشتن سادهترین حقوق اجتماعی مثل حق مالکیت و حتی مسافرت به خارج محروم است. از طرف دیگر، این سرمایه اجتماعی، پس از گذراندن 2سال عمر خود در جایی که مناسبتی با ظرفیتهای فراگرفتهشده او نداشته، وارد بازار کاری میشود که مدتهاست از آن دور مانده و پیش از هرچیزی به بازآموزی احتیاج دارد و البته واضح است که این یعنی افزایش هزینههای اجتماعی.
بنابراین عاقلانه بهنظر میرسد حالا که سرسختانه حتی نمیخواهیم درباره اختیاریشدن خدمت سربازی صحبت کنیم، شرایطی ایجاد کنیم که این سرمایه عظیم انسانی حداقل هدر نرود.